Een coalitie van buurtbewoners uit Aartselaar en Wilrijk (ondersteund door de Aartselaarse MINAraad), Bond Beter Leefmilieu (BBL) en Natuurpunt vraagt de Raad voor Vergunningsbetwistingen om de nieuwste omgevingsvergunning van ISVAG, door minister Demir op 4 november 2022 verleend, te schorsen én te vernietigen. Deze vergunning werd weliswaar op proef verleend voor een termijn van twee jaar, maar de minister zet tegelijk wel de deur open voor een bijkomende termijn van twintig jaar.
De raadslieden van de beroepers, die ervoor gezorgd hebben dat op 22 april de beide vorige ISVAG-vergunningen werden vernietigd, hebben er wel degelijk opnieuw alle vertrouwen in dat de Raad omwille van ettelijke inhoudelijke en juridische tegenstrijdigheden en onwettigheden het beroep zal inwilligen.
Waarom wordt, naast de vernietiging, meteen ook de schorsing aangevraagd?
De “schorsing bij gewone hoogdringendheid” is aangewezen omdat ten gevolge van de verdere exploitatie van de ISVAG-oven onvermijdelijk verontrustende gezondheidseffecten optreden. En deze effecten blijven ook voortduren. Zo wordt door de MER-deskundige de stikstofimpact op de gezondheid van de omwonenden beoordeeld met de meest negatieve score van -3. Daarnaast schrijft de MER-deskundige ook diverse negatieve biodiversiteitseffecten aan de ISVAG-rookgassen toe. En bovendien manifesteren deze schadelijke effecten zich zolang ISVAG ter plaatse afval blijft verbranden.
Als de Raad de gevraagde schorsing inwilligt, moet ISVAG onmiddellijk stoppen met de uitvoering van de vergunning (lees: ISVAG moet dan stoppen met afval te verbranden). Slechts een schorsing garandeert dus dat de schadelijke gezondheids- en biodiversiteitseffecten zich niet langer kunnen voordoen. De stopzetting van de verbrandingsactiviteiten duurt minstens tot het ogenblik dat de Raad zich heeft uitgesproken over het gelijktijdig met de schorsing ingediende beroep tot nietigverklaring.
Een greep uit de talloze beroepsargumenten
De ISVAG-vergunning gaat zonder meer voorbij aan het nochtans bindend advies van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), dat tweemaal ongunstig was omwille van de onherstelbare en daarom ontoelaatbare stikstofdepositie van de ISVAG-oven in het aanpalend VEN-gebied. Hierdoor werd de ISVAG-aanvraag door ANB als strijdig met direct werkende normen van het Natuurbehoudsdecreet beoordeeld, wat meteen de aanvraag van rechtswege onvergunbaar maakt.
De vergunning gaat ook voorbij aan de pertinente opmerking van de Vlaamse Openbare Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), dat het in 2017 goedgekeurde milieueffectenrapport onmogelijk nog kan opgaan voor de anno 2022 volledig gewijzigde ISVAG-aanvraag. De OVAM stelt daarom samen met ons terecht vast dat het project-MER inherent gebrekkig en bijgevolg onwettig is.
Ook gaat de vergunning helemaal niet in op stelling uit het OVAM-advies dat door beslist Vlaams (afval)beleid tegen 2030 ruim een half miljoen ton minder restafval in Vlaamse afvalovens moet worden verwerkt. Hetzij driemaal de capaciteit van de ISVAG-oven op overschot...
Aan een ander door de OVAM opgeworpen manifest gebrek, namelijk de ondermaatse energie-efficiëntie van de ISVAG-oven, bovendien zonder enige concrete garantie om hieraan te kunnen verhelpen, wordt met de vergunning evenmin verholpen.
Ook aan de ontbrekende, nochtans wettelijk verplichte kosten-baten-analyse (KBA) wordt zowel door de bevoegde adviesinstantie (het Vlaams Energie- en KlimaatAgentschap - VEKA) als door de minister helemaal niet getild. Opnieuw een manifeste ontwettigheid.
En dat de gezondheidsproblematiek ondanks alles helaas nog steeds niet ter harte wordt genomen, moet worden besloten uit het feit dat de vergunning zelfs werd verleend zonder een advies van het Vlaams Agentschap voor Zorg en Gezondheid. Ook al werd wel degelijk erkend dat in de directe woonomgeving rond de ISVAG-oven de GezondheidsAdviesWaarde (GAW) voor stikstof ernstig wordt overschreden en dat ook de blootstelling aan cadmium, naast andere polluenten w.o. Pfas, mogelijks een gezondheidsprobleem vormt. De volksgezondheid: blijkbaar een detail…
Hoe gaat het nu verder?
De verwachting is dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen zich binnen een termijn van vier tot zes maanden zal uitspreken over het ingediende schorsingsverzoek. Zoals gezegd, moet ISVAG bij de inwilliging van het schorsingsverzoek onmiddellijk alle activiteiten stopzetten, en dit minstens tot op het ogenblik dat de Raad zich over het vernietigingsverzoek heeft uitgesproken. Dit tweede arrest volgt gewoonlijk zes tot acht maanden na het schorsingsarrest. En daarna is het normaliter opnieuw aan de minister.
De beroepers hopen er evenwel stellig op dat de argumentatie van de Raad de minister ditmaal geen enkele beoordelingsmarge (manoeuvreerruimte) meer zal laten, waardoor de vergunning moet worden geweigerd. Het is zelfs mogelijk dat de Raad zich in de plaats stelt van de minister, wanneer de beslissing zou worden vernietigd op grond van een zuiver gebonden bevoegdheid. Dit is in het ISVAG-dossier wel degelijk mogelijk omdat de gewraakte proefvergunning werd verleend ondanks enkele onoverkomelijke legaliteitsbelemmeringen.
Bovendien werd sinds 24 juni 2021 deze bevoegdheid tot indeplaatsstelling nog uitgebreid naar gevallen waarbij er sprake is van een feitelijk gebonden bevoegdheid. Bijvoorbeeld wanneer de Raad in casu zou vaststellen dat de oorspronkelijke appreciatiebevoegdheid van de minister omwille van de voorgaande vernietigingsarresten reeds volledig uitgehold is.
En gaat het afval van Antwerpenaren nu niet in de straten blijven staan?
Het intussen gekende politieke riedeltje, dat het afval van 1 miljoen mensen uit het ISVAG-werkingsgebied in de straten zal blijven staan bij een eventuele sluiting van de oven, is intussen zowel afgezaagd als volkomen ongegrond.
Daags na de vernietigingsarresten van 22 april van de beide vorige ISVAG-vergunningen, heeft OVAM-woordvoerder Jan Verheyen in de media verklaard dat dit niet het geval zal zijn. De OVAM zal steeds voor een oplossing zorgen. Zoals de OVAM trouwens onlangs in augustus en september nog bewees door de ernstige nood aan brandbaar afval in vijf Vlaamse afvalovens te lenigen door de uitvaardiging van een afvalexportverbod. En trouwens ISVAG heeft zelf ook een plan B, in de zin dat het afval steeds bij INDAVER in Beveren kan worden verwerkt (contract Ibogem/ISVAG met INDAVER).
BBL, Natuurpunt, de buurtbewoners in Aartselaar en Wilrijk en de Aartselaarse MINAraad kijken dus bijzonder reikhalzend uit naar het definitieve einde - ditmaal zonder epiloog - van het onverkwikkelijke ISVAG-verhaal!
inlichtingen:
Bond Beter Leefmilieu - Tycho Van Hauwaert - tycho.vanhauwaert@bblv.be - 02/282 19 49
Natuurpunt - Griet Van Den Berghe - griet.vandenberghe@natuurpunt.be - 015/29 27 95
MINAraad Aartselaar - Erwin Van De Mosselaer - minaraadaartselaar@gmail.com